Tο σπάνιο σύνδρομο Mayer-Rokitansky-Küster-Hauser (MRKH ή σύνδρομο Rokitansky) συγκαταλέγεται στις συγγενείς ανωμαλίες του γεννητικού συστήματος και χαρακτηρίζεται από απλασία της μήτρας και του κόλπου. Η διάγνωση τίθεται συνήθως στην εφηβεία, με αφορμή τη διερεύνηση του προεξάρχοντος συμπτώματος της πρωτοπαθούς αμηνόρροιας και η αντιμετώπιση στην ηλικία αυτή προσανατολίζεται στην ανατομική και λειτουργική αποκατάσταση του κόλπου. Κατά την περίοδο της εφηβείας επίσης, το σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (Polycystic Ovary Syndrome ή PCOS) θεωρείται από τις πιο κοινές ενδοκρινικές παθήσεις που προκαλούν διαταραχές της εμμήνου ρύσεως και συχνά συνοδεύεται από εκδηλώσεις υπερανδρογοναιμίας, αντίστασης στην ινσουλίνη και χρόνιας ανωοθυλακιορρηξίας. Οι ψυχολογικές προεκτάσεις τόσο του συνδρόμου Rokitansky όσο και του συνδρόμου Πολυκυστικών Ωοθηκών έχουν αποτελέσει αντικείμενο μελέτης κυρίως σε ενήλικες γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας και έχουν σχετιστεί με ψυχο-συναισθηματικές διαταραχές. Σκοπός της συγκεκριμένης προοπτικής ερευνητικής εργασίας ασθενών-μαρτύρων είναι η διερεύνηση των ψυχολογικών επιπτώσεων σε 24 έφηβες με απλασία μήτρας-κόλπου (σύνδρομο MRKH) και σε 22 έφηβες με σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών, συγκρινόμενες με 24 υγιείς. Για την ψυχολογική εκτίμηση των ατόμων που συμμετείχαν στην έρευνα, χρησιμοποιήθηκαν έγκυρα και αξιόπιστα ερωτηματολόγια αυτοαναφοράς, σταθμισμένα σε ελληνικό πληθυσμό. Ειδικότερα, χρησιμοποιήθηκαν η Κλίμακα Κατάθλιψης του Beck (BDI), η Τροποποιημένη ελληνική κλίμακα Άγχους του Spielberger (STAI-Gr) η Κλίμακα Youth Self-Report του Ackenbach (ΥSR) και η Κλίμακα Ψυχοπαθολογίας Symptom Checklist-90-R (SCL-90-R) για τα άτομα >18 ετών. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης οι έφηβες με σύνδρομο Rokitansky παρουσιάζουν σε σχέση με τις υγιείς στατιστικά σημαντικά περισσότερες εκδηλώσεις άγχους που προκαλείται από μια δυσάρεστη συναισθηματική κατάσταση. Επίσης, οι ασθενείς με σύνδρομο Rokitansky, που βρίσκονται στο τελικό στάδιο της εφηβείας, ανέφεραν περισσότερα συμπτώματα κατάθλιψης και ψυχοπαθολογίας (άγχους, επιθετικής συμπεριφοράς και φοβικής διαταραχής) σε σχέση με τις ασθενείς με σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών της ίδιας ηλικίας. Αντίθετα, η ηλικία στις έφηβες με σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών βρέθηκε να συσχετίζεται αρνητικά με προβλήματα προσοχής, ενώ οι ασθενείς αυτές <18 ετών ανέφεραν περισσότερα σωματικά ενοχλήματα από τις συνομήλικες ασθενείς με σύνδρομο Rokitansky και από τις υγιείς. Γενικά τα συμπτώματα του συνδρόμου Πολυκυστικών Ωοθηκών, μεταξύ των οποίων οι διαταραχές της εμμήνου ρύσεως, η ακμή, η αλωπεκίαση, η παχυσαρκία, η υπογονιμότητα, μπορεί να προκαλέσουν συναισθηματικές δυσκολίες αλλά η βαρύτητά τους ποικίλλει σημαντικά σε κάθε ασθενή. Στο δείγμα που μελετήθηκε οι ασθενείς παρουσίαζαν ήπιες εκδηλώσεις υπερανδρογοναιμίας και αραιομηνόρροιας γεγονός που πιθανόν εξηγεί την ηπιότερη ψυχολογική επιβάρυνση που φαίνεται να παρουσιάζουν αυτές οι ασθενείς σε σύγκριση με τα αποτελέσματα άλλων μελετών. Σε ό,τι αφορά στις έφηβες με σύνδρομο Rokitansky, και ιδίως εκείνες που βρίσκονται στο τελικό στάδιο της εφηβείας, φαίνεται να δέχονται μεγαλύτερη ψυχολογική επιβάρυνση από τις έφηβες με σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών. Το βίωμα της μη αναστρέψιμης απώλειας των αναπαραγωγικών οργάνων, που συνεπάγεται η διάγνωση του συνδρόμου Rokitansky, αποτελεί αδιαμφισβήτητα μια ναρκισσιστική απειλή για την έφηβη που εισέρχεται στην ενήλικη ζωή και εμπόδιο για την ολοκλήρωση των διαδικασιών της εφηβείας και για την τελική κατάκτηση της συναισθηματικής σταθερότητας, της σεξουαλικής ταυτότητας και της γενετήσιας ικανότητας. Για τον λόγο αυτόν απαραίτητη θεωρείται η ολιστική προσέγγιση για την αντιμετώπιση του συνδρόμου Rokitansky καθώς και η ψυχολογική υποστήριξη των εφήβων ασθενών.

Λέξεις ευρετηρίου: MRKHS, PCOS, ψυχολογικές επιπτώσεις, εφηβεία.

Β. Λάγγαρη, Σ. Χριστογιώργος, Ε. Δεληγεώρογλου, Ι. Τσιάντης, Γ. Κρεατσάς (σελίδα 203) - Πλήρες άρθρο