Το στίγμα και οι γνώσεις σε ζητήματα ψυχικής υγείας (“mental health literacy”) έχει βρεθεί να επηρεάζουν την αναζήτηση βοήθειας και την ποιότητα φροντίδας στη μείζονα κατάθλιψη. Αν και οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας μπορούν εξ ορισμού να αναγνωρίσουν την ύπαρξη κατάθλιψης πιο εύκολα από τον γενικό πληθυσμό, συχνά διατηρούν εξίσου στιγματιστικές στάσεις. Αυτές οι στάσεις διαμορφώνονται υπό την επιρροή του στίγματος, αλλά και από την αντίστοιχη εκπαίδευση που λαμβάνουν. Έτσι, ο στόχος της παρούσας μελέτης είναι να διερευνήσει την ικανότητα προπτυχιακών φοιτητών Ψυχολογίας στην ανίχνευση της μείζονος κατάθλιψης, τις στάσεις απέναντι στη νόσο και τις αντιλήψεις τους αναφορικά με τη χρησιμότητα ειδικών παρεμβάσεων. Τυχαίο δείγμα 167 προπτυχιακών φοιτητών Ψυχολογίας στρατολογήθηκαν από δημόσιο πανεπιστήμιο της Αθήνας. Κατά τη διάρκεια μιας πανεπιστημιακής ώρας διδασκαλίας, οι φοιτητές διάβασαν τη βινιέτα που τους χορηγήθηκε, η οποία περιέγραφε μια γυναίκα που πληρούσε τα διαγνωστικά κριτήρια μείζονος κατάθλιψης, ενώ συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο της μελέτης. Συνολικά το 80,2% των φοιτητών αναγνώρισε την παρουσία κατάθλιψης στη βινιέτα. Αναφορικά με τις στάσεις τους απέναντι στη νόσο, οι φοιτητές βρέθηκε να είναι αναποφάσιστοι σε σχέση με την ασθένεια, ενώ χαρακτηρίζονταν από αμφιθυμία προς τους ανθρώπους που πάσχουν από αυτήν. Αναφορικά με τις διαθέσιμες παρεμβάσεις για τη νόσο, οι φοιτητές βρέθηκε να θεωρούν τη συζήτηση με κάποιον φίλο ως την πιο αποτελεσματική παρέμβαση. Η συμβουλευτική, η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία και η ψυχανάλυση θεωρήθηκαν επίσης βοηθητικές θεραπείες. Αντίθετα, η αγωγή με αντικαταθλιπτικά δεν θεωρήθηκε ιδιαιτέρως βοηθητική. Τέλος, οι ικανότητες αναγνώρισης της νόσου και οι στάσεις απέναντι στην κατάθλιψη και τη θεραπεία της φαίνεται να βελτιώνονται κατά το δεύτερο έτος φοίτησης στο Πανεπιστήμιο και να παραμένουν οι ίδιες έκτοτε. Επομένως, από τα αποτελέσματα προκύπτει πως οι φοιτητές Ψυχολογίας έχουν υποτυπώδεις γνώσεις για την κατάθλιψη, μακριά από την έννοια του “mental health literacy”. Η βασική εσφαλμένη αντίληψη για την κατάθλιψη αφορά στην πεποίθηση ότι η νόσος δεν αποτελεί ιατρική ασθένεια, εύρημα το οποίο μπορεί να εξηγηθεί και από την αντιπαράθεση σχετικά με την ιατρικοποίηση της φυσιολογικής θλίψης. Οι προβληματισμοί που εγείρονται από τα εν λόγω ευρήματα σε σχέση με την κλινική πρακτική είναι σημαντικοί. Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας που έχουν εκπαιδευτικό ρόλο οφείλουν να αναλογισθούν τις δικές τους στάσεις απέναντι στην κατάθλιψη, καθώς μπορεί να μεταδίδουν στερεοτυπικά μηνύματα στους φοιτητές. Παράλληλα, οι προκατειλημμένες στάσεις των φοιτητών παίζουν αποτρεπτικό ρόλο στην ενδελεχή κατανόηση των ασθενών με κατάθλιψη, στην παροχή κατάλληλης φροντίδας και στην ουσιαστική συνεργασία με τον ψυχίατρο σε κλινικά πλαίσια.
Λέξεις ευρετηρίου: Στίγμα, διακρίσεις, στερεότυπα, επαγγελματίες ψυχικής υγείας, πεποιθήσεις,συναισθηματικές διαταραχές.
Μ. Οικονόμου, Λ.Ε. Πέππου, Κ. Γερουλάνου, Κ. Κοντοάγγελος, Α. Προκόπη, Α. Πανταζή, Α. Ζερβακάκη, Κ.Ν. Στεφανής† (σελίδα 46) - Πλήρες άρθρο (Αγγλικά)