Η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) είναι μια νευροβιολογική διαταραχή που επηρεάζει περίπου το 5,2% των παιδιών σχολικής ηλικίας παγκοσμίως. Οι μαθητές με ΔΕΠΥ αποτελούν πρόκληση για τους εκπαιδευτικούς καθώς παρεμποδίζουν τη μαθησιακή διαδικασία, αποδιοργανώνουν με τις συμπεριφορές τους την ομαλή λειτουργία της τάξης και δεν ανταποκρίνονται στις συνήθεις διδακτικές προσεγγίσεις και στρατηγικές διαχείρισης δύσκολων συμπεριφορών μέσα στην τάξη. Προκειμένου οι εκπαιδευτικοί να ανταποκριθούν σε αυτήν την πρόκληση πρέπει να έχουν ακριβή πληροφόρηση για τη διαταραχή, βασισμένη σε σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα, η οποία θα τους βοηθήσει να κατανοήσουν καλύτερα τις ανάγκες ενός μαθητή με ΔΕΠΥ και να αποκτήσουν επιδεξιότητα στην αντιμετώπιση αυτών. Οι μελέτες που έχουν διερευνήσει τις αντιλήψεις και τις γνώσεις των εκπαιδευτικών για τη ΔΕΠΥ στην Ελλάδα έχουν επισημάνει την ανάγκη για επιμόρφωση των δασκάλων σε θέματα που αφορούν στη διαταραχή και τις δυσκολίες που απορρέουν από αυτήν. Σκοπός της παρούσας πιλοτικής μελέτης ήταν: (α) η κατάρτιση και αξιολόγηση εκπαιδευτικού σεμιναρίου για δασκάλους σχετικά με τη ΔΕΠΥ, και (β) η συγκριτική διερεύνηση της αποτελεσματικότητας ενός σύντομου (5ωρου) έναντι διήμερου (18 ωρών) σεμιναρίου στην αύξηση της γνώσης των δασκάλων για τη ΔΕΠΥ. Συνολικά 143 εκπαιδευτικοί συμμετείχαν στο πρόγραμμα: Ομάδα 1 (n=68) παρακολούθησε 5ωρο σεμινάριο (μισή ημέρα), ενώ η Ομάδα 2 (n=75) παρακολούθησε 18ωρο (διήμερο) σεμινάριο για τη ΔΕΠΥ. Η θεματολογία του περιελάμβανε: (α) βασικές γνώσεις σχετικά με τη φύση των συμπτωμάτων ΔΕΠΥ και την πορεία τους στον χρόνο, καθώς και τα αίτια της διαταραχής, (β) κατανόηση των βασικών γνωστικών ελλειμμάτων που σχετίζονται με τη ΔΕΠΥ και την επίδρασή τους στη μάθηση και τη συμπεριφορά, (γ) εφαρμογή ειδικών διδακτικών προσεγγίσεων για τα παιδιά με ΔΕΠΥ, (δ) τα οφέλη και τους περιορισμούς των διαθέσιμων θεραπευτικών παρεμβάσεων συμπεριλαμβανομένης της φαρμακευτικής αγωγής, (ε) διαθέσιμες κλίμακες στους εκπαιδευτικούς για την εντόπιση μαθητών με πιθανή ΔΕΠΥ. Για τους σκοπούς της παρούσας έρευνας κατασκευάστηκε Ερωτηματολόγιο Γνώσης για τη ΔΕΠΥ (ADHD-KQ), το οποίο καλύπτει τέσσερεις τομείς (κλινική εικόνα, αίτια, γνωστικά ελλείμματα, παρεμβάσεις). Η αξιοπιστία εσωτερικής συνοχής της συνολικής κλίμακας ADHD-KQ με συντελεστή Cronbach's alpha coefficient ήταν ικανοποιητική (0,89), ενώ των υποκλιμάκων αποδεκτή (0,70 για την κλινική εικόνα, 0,73 για τα γνωστικά ελλείμματα, 0,75 για τις παρεμβάσεις) με εξαίρεση την υποκλίμακα για τα αίτια (0,59). Η συσχέτιση της κάθε υποκλίμακας με τη συνολική κλίμακα ήταν στατιστικά σημαντική και κυμαινόταν από r=0,66 μέχρι r=0,79, ενώ οι συσχετίσεις μεταξύ των τεσσάρων υποκλιμάκων ήταν επίσης στατιστικά σημαντικές (από r=0,39 έως r=0,45). Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο πριν και μετά τη λήξη του σεμιναρίου. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, πριν την έναρξη του σεμιναρίου, η συντριπτική πλειοψηφία του δείγματος (>80%) διέθετε καλή γνώση των βασικών συμπτωμάτων της ΔΕΠΥ. Ωστόσο, η πληροφόρησή τους σχετικά με τα αίτια, τα γνωστικά ελλείμματα και τις παρεμβάσεις, ειδικότερα τη φαρμακευτική αγωγή, ήταν ελλιπής. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα που προέκυψαν από τη δοκιμασία paired samples t test, και οι δύο ομάδες εμφάνισαν σε όλες τις υποκλίμακες του ADHD-KQ στατιστικά σημαντικά υψηλότερη βαθμολογία μετά τη λήξη του σεμιναρίου (p<0,001). Η πολυπαραγοντική ανάλυση oneway MANOVA της μεταβολής της βαθμολογίας μετά τη λήξη του σεμιναρίου στις υποκλίμακες του ADHD-KQ, μεταξύ των δύο ομάδων, έδειξε μεγαλύτερη αύξηση της μεταβολής της βαθμολογίας στην υποκλίμακα που καλύπτει την κλινική εικόνα της ΔΕΠΥ στην ομάδα που συμμετείχε στο διήμερο σεμινάριο [F(1,141)=10,46, p<0,01]. Η επιβεβαίωση των αποτελεσμάτων της παρούσας πιλοτι- κής εφαρμογής του εκπαιδευτικού προγράμματος για τη ΔΕΠΥ σε μεγαλύτερα δείγματα εκπαιδευ- τικών θα επέτρεπε την ενσωμάτωσή του κατά τη διάρκεια των προπτυχιακών σπουδών (διήμερο σεμινάριο), αλλά και στα προγράμματα συνεχιζόμενης κατάρτισης των εν ενεργεία εκπαιδευτικών (5ωρο σεμινάριο), με στόχο την κάλυψη των κενών γνώσης και την αποκατάσταση των λανθασμέ- νων αντιλήψεων σχετικά με τη ΔΕΠΥ.

Λέξεις ευρετηρίου: Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής υπερκινητικότητας, δάσκαλοι, γνώση, εκπαιδευτικό σεμινάριο.

Ι. Γιαννοπούλου, Π. Κορκολιάκου, Ε. Πασαλάρη, Α. Δουζένης (σελίδα 226) - Πλήρες άρθρο (Αγγλικά)