Η Θεραπεία Σχημάτων είναι ένα συνδυαστικό μοντέλο ψυχοθεραπείας, το οποίο ενσωματώνει στοιχεία από τη γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία, τη θεωρία δεσμού, τη θεωρία των αντικειμενοτρόπων σχέσεων και από μοντέλα εστιασμένα στο συναίσθημα. Εμφανίζει σημαντική αποτελεσματικότητα στη θεραπεία των διαταραχών προσωπικότητας, καθώς και άλλων χρόνιων συναισθηματικών δυσκολιών. Κεντρική εννοιολογική δομή της Θεραπείας Σχημάτων αποτελούν τα Πρώιμα Δυσλειτουργικά Σχήματα (ΠΔΣ). Πρόκειται για αυτο-ηττώμενα πυρηνικά θέματα ή μοτίβα, τα οποία προκύπτουν ως αποτέλεσμα μη εκπλήρωσης πυρηνικών συναισθηματικών αναγκών της παιδικής ηλικίας. Έχουν περιγραφεί 18 ΠΔΣ, τα οποία ομαδοποιούνται σε 5 κατηγορίες. Τα ΠΔΣ αξιολογούνται με το Ερωτηματολόγιο Σχημάτων του Young στη σύντομη μορφή του [Young Schema Questionnaire Short form 3 (YSQ-S3)], αποτελούμενο από 90 ερωτήσεις, και στην εκτεταμένη μορφή του [Young Schema Questionnaire – Long form 3 (YSQ-L3)], αποτελούμενο από 232 ερωτήσεις. Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν η μελέτη της αξιοπιστίας εσωτερικής συνοχής και της εγκυρότητας της ελληνικής έκδοσης του YSQ-S3. Ένα μη κλινικό δείγμα 1.236 προπτυχιακών φοιτητών συμπλήρωσε το YSQ-S3 και 124 ασθενείς με διαγνώσεις στον Άξονα I, στον Άξονα II ή και στους δύο, συμπλήρωσαν το YSQ-L3. Επιπλέον, και τα δυο δείγματα συμπλήρωσαν το δεύτερο μέρος της Κλίμακας Αυτοαναφοράς Ενηλίκων [Adults Self Report (ASR)]. Η αξιοπιστία της εσωτερικής συνοχής των σχημάτων ως παραγόντων ήταν ικανοποιητική, με τον συντελεστή Cronbach’s alpha να κυμαίνεται από 0,70 και άνω για όλους τους παράγοντες τόσο στο δείγμα των σπουδαστών όσο και στο κλινικό δείγμα. Τα μεγέθη επίδρασης ήταν υψηλά για τις περισσότερες κλίμακες όσον αφορά στη διάκριση μεταξύ κλινικού δείγματος και σπουδαστών. Τα ΠΔΣ Συναισθηματική Στέρηση, Ευαλωτότητα σε Βλάβη ή Ασθένεια, Υποταγή, Κοινωνική Απομόνωση/Αποξένωση και Μειονεξία/Ντροπή είχαν υψηλότερα μεγέθη επίδρασης τόσο στο κλινικό δείγμα όσο και στο δείγμα των σπουδαστών, ανάλογα με το αν είχαν επισκεφθεί ποτέ κάποιον επαγγελματία ψυχικής υγείας. Το γεγονός αυτό πιθανώς υποδεικνύει τα συγκεκριμένα ΠΔΣ ως πιο ευαίσθητους δείκτες ανίχνευσης ψυχολογικών προβλημάτων. Επιπρόσθετα, στο κλινικό δείγμα οι ασθενείς με διάγνωση στον Άξονα II είχαν σημαντικά υψηλότερη βαθμολογία στα ΠΔΣ Συναισθηματική Στέρηση, Εγκατάλειψη, Κοινωνική Απομόνωση/Αποξένωση, Καχυποψία/Κακοποίηση σε σχέση με τους ασθενείς που είχαν διάγνωση μόνο στον Άξονα Ι. Το εύρημα αυτό είναι σύμφωνο με τη θεωρία σχημάτων, καθώς αυτά τα ΠΔΣ σχετίζονται κυρίως με πρώιμες τραυματικές εμπειρίες της παιδικής ηλικίας και δημιουργία ανασφαλούς δεσμού και αποτελούν το υπόβαθρο ανάπτυξης παθολογίας προσωπικότητας. Οι παράγοντες του YSQ-S3 συσχετίστηκαν σημαντικά με όλες τις διαστάσεις του ASR και η ανάλυση γραμμικής παλινδρόμησης έδειξε ότι συγκεκριμένα ΠΔΣ μπορούσαν να προβλέψουν προβλήματα Άγχους και Κατάθλιψης. Συνολικά, η ελληνική εκδοχή του YSQ-S3 έδειξε καλή αξιοπιστία και εγκυρότητα.
Λέξεις ευρετηρίου: Πρώιμο Δυσλειτουργικό Σχήμα, εγκυρότητα, αξιοπιστία εσωτερικής συνάφειας, Ερωτηματολόγιο Σχημάτων του Young.
Ι.Α. Μαλογιάννης, Αικ. Αγγελή, Ντ. Γαρώνη, Χ. Τζαβάρα, Ι. Μιχόπουλος, Α. Πεχλιβανίδης, Α. Καλαντζή-Αζίζι, Γ.Ν. Παπαδημητρίου (σελίδα 220)