Από το 1989, η Ελλάδα έχει δεχτεί χιλιάδες οικονομικούς μετανάστες, ενώ από το 2010 έχει γίνει χώρα υποδοχής προσφύγων από χώρες οι οποίες βρίσκονται σε κατάσταση πολέμου. Οι πρόσφυγες συχνά βιώνουν τραυματικά γεγονότα (π.χ. θάνατο μέλους της οικογένειας ή φιλικού προσώπου σωματική, συναισθηματική ή σεξουαλική κακοποίηση) και ταυτόχρονα προσπαθούν να διαχειριστούν τη φτώχεια, την επιθετικότητα ή τον ρατσισμό κατά τη διάρκεια του ταξιδιού αλλά και μετά την εγκατάστασή τους στη χώρα υποδοχής. Από την άλλη πλευρά, οι οικονομικοί μετανάστες αντιμετωπίζουν κυρίως τις σοβαρές δυσκολίες προσαρμογής στη χώρα υποδοχής, συμπεριλαμβανομένων του ρατσισμού, της φτώχειας, του διαφορετικού πολιτισμού και της γραφειοκρατίας. Ο στόχος της παρούσας αναδρομικής μελέτης μέσω αρχείων ήταν να διερευνηθούν οι διαφορές στην ψυχοπαθολογία μεταξύ μεταναστών, προσφύγων και Ελλήνων. Εξετάσαμε τις διαφορές στις ψυχιατρικές διαγνώσεις και στους παράγοντες που επηρεάζουν την κατάσταση της υγείας σε 4 ομάδες: (i) 90 φακέλους παιδιών μεταναστών τα οποία παραπέμφθηκαν στην Παιδοψυχιατρική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία» κατά την περίοδο 2005–2009, (ii) 216 φακέλους παιδιών προσφύγων τα οποία προσήλθαν στην κλινική κατά την περίοδο 2010–2014. Τα παιδιά μεταναστών τα οποία παραπέμφθηκαν στην κλινική κατά την πρώτη περίοδο (2005–2009) προέρχονταν κυρίως από οικογένειες, οι οποίες ήταν οικονομικοί μετανάστες, ενώ τα παιδιά της δεύτερης περιόδου (2010–2014) ήταν πρόσφυγες από χώρες σε εμπόλεμη κατάσταση. Τα δεδομένα αυτά συγκρίθηκαν με 151 φακέλους παιδιών Ελλήνων αντίστοιχης ηλικίας και φύλου, των οποίων οι γονείς απευθύνθηκαν στην κλινική κατά τις αντίστοιχες περιόδους. Ειδικότερα, (iii) 72 φακέλους παιδιών Ελλήνων που απευθύνθηκαν στην κλινική κατά την πρώτη περίοδο, και (iv) 79 κατά τη δεύτερη περίοδο. Εξετάζοντας τους φακέλους των παιδιών αναφορικά με τις ψυχιατρικές διαγνώσεις (F) και τους παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν την κατάσταση της υγείας (Z), τα παιδιά πρόσφυγες έλαβαν μεγαλύτερο αριθμό Z σε σύγκριση με τους Έλληνες της περιόδου 2010–2014. Η αναλογία των προσφύγων που είχε λάβει τουλάχιστον δύο Z ήταν στατιστικά σημαντικά μεγαλύτερη από εκείνη των μεταναστών και των Ελλήνων (2010–2014). Αναφορικά με τις ψυχιατρικές διαγνώσεις, οι Έλληνες (2010–2014) έλαβαν περισσότερες διαγνώσεις συγκριτικά με τους πρόσφυγες. Τα αποτελέσματα της παρούσας έρευνας επισημαίνουν την στάση των προσφύγων, οι οποίοι δεν απευθύνονται στις υπηρεσίες κυρίως για ψυχιατρικούς λόγους, υπογραμμίζοντας τις διαφορετικές υπάρχουσες ανάγκες τους ή την πιθανή δυσκολία τους να έχουν πρόσβαση σε μια υπηρεσία ψυχικής υγείας συγκριτικά με τους μετανάστες και τους γηγενείς.
Λέξεις ευρετηρίου: Πρόσφυγες, μετανάστες, Έλληνες, παιδιά, έφηβοι, ψυχοπαθολογία
K. Τριανταφύλλου, Ι. Οθείτη, Γ. Ξυλούρης, Β. Μουλλά, Β. Ντρέ, Π. Κοβάνη, Ι. Γκέρτσου, Δ. Αναγνωστόπουλος (σελίδα 231)