Η κατάθλιψη αποτελεί σήμερα τη συχνότερη ψυχική ασθένεια που παρατηρείται στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Πέρα από την κλασική, ψυχιατρική και φαινομενολογική προσέγγισή της έχει διατυπωθεί και μια αναπτυξιακή, ψυχοδυναμική, σύμφωνα με την οποία υπάρχουν δύο προδιαθεσικοί καταθλιπτικογόνοι τύποι ευαλωτότητας, ο ανακλητικός και ο ενδοβλητικός. Αυτoί αναφέρονται στην ικανότητα δημιουργίας αμοιβαίων και αλληλοπαθώς ικανοποιητικών διαπροσωπικών σχέσεων και στη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης, ώριμης και διαφοροποιημένης θετικής αίσθησης ταυτότητας, αντιστοίχως, και ενεργοποιούνται όταν συμβαίνουν συγκεκριμένα γεγονότα που ταιριάζουν με την ευαισθησία τους. Η αλληλεπίδραση της προσωπικότητας και της ψυχοπίεσης σε σχέση με την κατάθλιψη έχει μόνο ελάχιστα διερευνηθεί μέχρι στιγμής στον ελληνικό χώρο. Κατά συνέπεια, σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να μελετήσει τη σχέση τους με την κατάθλιψη. Το δείγμα 714 ατόμων, συστάθηκε από 323 εξωνοσοκομειακούς ασθενείς με κατάθλιψη και 391 υγιείς συμμετέχοντες της ομάδας ελέγχου. Είχαν μέση ηλικία τα 34,9 έτη και συμπλήρωσαν ένα αυτοσχέδιο ερωτηματολόγιο ψυχοπιεστικών γεγονότων, που αναφέρονταν σε θέματα διαπροσωπικά και σε επιτεύγματα, και το Ερωτηματολόγιο Καταθλιπτικών Εμπειριών (Depressive Experiences Questionnaire, DEQ), που αξιολογεί το εξαρτητικό και το αυτοκριτικό στιλ ευαλωτότητας, δηλαδή δύο εννοιολογικές κατασκευές για την προσωπικότητα που επικεντρώνονται σε θέματα εγκατάλειψης και αυτοαξιολόγησης. Χορηγήθηκε επίσης το Ερωτηματολόγιο Κατάθλιψης του Beck (Beck Depression Inventory, BDI). Οι ασθενείς με κατάθλιψη σε σύγκριση με τους υγιείς μάρτυρες εκδήλωσαν περισσότερο σοβαρά καταθλιπτικά συμπτώματα, σημείωσαν υψηλότερες τιμές στους καταθλιπτικογόνους τύπους ευαλωτότητας και αντιμετώπισαν περισσότερα ψυχοπιεστικά γεγονότα. Η αυτοκριτική συνδέθηκε περισσότερο με την κατάθλιψη γιατί ενδεχομένως αντιπροσωπεύει μια περισσότερο εκπεφρασμένη μορφή της διαταραχής. Η θετική συσχέτιση της αυτοκριτικής με τις δύο κατηγορίες των αντίξοων συνθηκών έδειξε ότι αυτά τα ευάλωτα άτομα ανησυχούν για θέματα επίτευξης και για προσωπικές αποτυχίες, αλλά και για διαπροσωπικές φιλονικίες και την απώλεια, επίσης. Από την ιεραρχική ανάλυση πολλαπλής παλινδρόμησης επιβεβαιώθηκε η συμμετοχή του μοντέλου διάθεσης-στρες στην πρόβλεψη της κατάθλιψης και φάνηκε ότι η ψυχοπίεση διαμεσολάβησε στην επίδραση της προσωπικότητας επί της καταθλιπτικής συμπτωματολογίας. Ο νατουραλιστικός χαρακτήρας της τρέχουσας μελέτης δεν μας επιτρέπει να αποδώσουμε αιτιώδεις σχέσεις μεταξύ των μεταβλητών. Ωστόσο, η ψυχοθεραπεία μπορεί να λαμβάνει υπόψη τον κυρίαρχο τύπο προσωπικότητας ώστε να σχεδιάζει και να προσφέρει μια παρέμβαση που να ταιριάζει με την ευαλωτότητα.

Λέξεις ευρετηρίου: Kατάθλιψη, ευαλωτότητα, εξαρτητικότητα, αυτοκριτική, στρες.

Α. Καλαματιανός, Λ. Κανελλοπούλου (σελίδα 49)

Πλήρες άρθρο σε pdf (Αγγλικά)