Ηθεραπευτική σχέση είναι ο κοινός τόπος όλων των ιατρικών ειδικοτήτων κατά τη θεραπευτική πρακτική. Είναι μια επαγγελματική σχέση και απαρτίζεται από δύο συνιστώσες: την εργασιακή συνιστώσα και τη διαπροσωπική συνιστώσα. Η εστίαση των μελετών σκοπεύει να δείξει τη συμβολή της δυναμικής τής διαπροσωπικής σχέσης θεράποντος-ασθενούς, ως έναν θεραπευτικό παράγοντα, όσον αφορά στην επίτευξη του θεραπευτικού αποτελέσματος. Το θέμα της σχέσεως ιατρού-ασθενούς, μελετάται από την αρχαιότητα και ειδικότερα από τον Σωκράτη και εντεύθεν. Ο Ιπποκράτης προάγει και συστηματοποιεί την ιατρική φιλοσοφία, τη βιοηθική και την ιατρική δεοντολογία, όπως συνοπτικά φαίνεται στον γνωστό «όρκο του Ιπποκράτη». Στη νεότερη εποχή ο S. Freud, συνέχισε το έργο της επαγωγικής διαλεκτικής του Σωκράτη, ενώ διατυπώνει την έννοια της μεταβίβασης και της αντιμεταβίβασης. Η ανάπτυξη των ψυχοθεραπειών έδωσε αρκετά στοιχεία για τις παραμέτρους που διαντιδρούν σε μια θεραπευτική σχέση, καθώς οι τεχνικές τους ήταν μόνο διαλεκτικές. Ο M. Balint υποστηρίζει την αξία της αντιμεταβίβασης και μεταβίβασης στη θεραπευτική σχέση. Οι G. Bibring & R. Kahana υποστηρίζουν ότι οι ψυχαναλυτικές τεχνικές και οι τύποι προσωπικότητας συμβάλλουν στην κατανόηση του σωματικού ασθενούς. Ο C. Rogers υποστηρίζει ότι οι στάσεις και η ενσυναισθητική κατανόηση του θεραπευτή, όχι οι τεχνικές, συμβάλλουν πρωτίστως στη θεραπευτική επιτυχία. Ο G. Engel (1970) προάγει τη βιοψυχοκοινωνική προσέγγιση του ασθενούς. Από το 1980 αρχίζουν συστηματικές μελέτες που υποστηρίζουν την αξία της θεραπευτικής σχέσης θεωρώντας ότι είναι αυτή καθαυτή ένας αυτόνομος θεραπευτικός παράγοντας, επιβεβαιώνοντας τις θεωρήσεις του M.Balint και του C.Rοgers. Συμπεραίνουν ότι το θεραπευτικό αποτέλεσμα είναι συνάρτηση της ποιότητας της θεραπευτικής σχέσης, ανεξαρτήτως της όποιας θεραπευτικής τεχνικής και ότι η θεραπευτική συμμαχία έχει σημαντική επίδραση στην κλινική έκβαση τόσο για ψυχοθεραπείες, όσο και για φαρμακοθεραπεία με ενεργό φάρμακο ή εικονικό φάρμακο. Η ενσυναίσθηση, η μη κτητική θέρμη, ο θετικός σεβασμός και η γνησιότητα έχουν σημαντική επίδραση στα αποτελέσματα της θεραπείας. Το μοντέλο των «κοινών παραγόντων» υποστηρίζει ότι η δυναμική της διαπροσωπικής σχέσης συμβάλλει κατά 85% στο θεραπευτικό αποτέλεσμα ενώ οι θεραπευτικές τεχνικές συμβάλλουν κατά 15%. Φαίνεται λοιπόν ότι η δυναμική της διαπροσωπικής σχέσης θεράποντος-ασθενούς είναι ένας σημαντικός θεραπευτικός παράγοντας. Οι μελέτες συνεχίζονται και αναδύουν όλο και περισσότερο το ερώτημα, κατά πόσο υπάρχει η δυνατότητα εκπαίδευσης στη δυναμική της διαπροσωπικής σχέσης στο πλαίσιο της θεραπευτικής σχέσης σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο; Επίσης κατά πόσο η ανάπτυξη διαλεκτικών τεχνικών, ως απότοκες της ενσυναισθητικής θεραπευτικής σχέσης, συμβάλλουν σε κλινικό επίπεδο στην προσέγγιση και ενημέρωση του ασθενούς, εντός του γενικότερου χώρου της υγείας και όχι μόνο της ψυχικής υγείας;

Λέξεις ευρετηρίου: Διαπροσωπική σχέση, θεραπευτική σχέση, θεραπευτικός παράγοντας, ενσυναίσθηση, αντιμεταβίβαση.

Γ. Καλλέργης (σελίδα 165)

Πλήρες άρθρο σε pdf