Η Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (ΔΜΤΣ) είναι μια ψυχική διαταραχή, η οποία προκαλείται από ποικίλα συμβάντα που σχετίζονται με ψυχοτραυματισμό. Είναι πολύ συχνή στην παιδική ηλικία και η μη έγκαιρη αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της ΔΜΤΣ σε παιδιά και εφήβους συχνά οδηγεί σε δυσμενείς συνέπειες για την ανάπτυξή τους, με αυξημένο κίνδυνο για ποικίλες σωματικές και ψυχικές διαταραχές. Πολλές μελέτες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι τα συμπτώματα της ΔΜΤΣ υποχωρούν μόλις εφαρμοστούν οι κατάλληλες θεραπευτικές παρεμβάσεις. Ο σκοπός της παρούσας ανασκόπησης ήταν να συνοψίσει τη διαθέσιμη βιβλιογραφία σχετικά με τους επιβαρυντικούς παράγοντες που σχετίζονται με την ανάπτυξη της ΔΜΤΣ σε παιδιά μετά από νοσηλεία και των εργαλείων αξιολόγησης τα οποία συμβάλλουν στoν γρήγορo και αξιόπιστo εντοπισμό των παιδιών που κινδυνεύουν να αναπτύξουν ΔΜΤΣ. Η βιβλιογραφική ανασκόπηση των δημοσιευμένων μελετών διεξήχθη μέχρι τις 10 Απριλίου του 2019 με σκοπό τον εντοπισμό δημοσιευμένων μελετών στην αγγλική, γερμανική ή ελληνική γλώσσα, οι οποίες αναφέρονται στους επιβαρυντικούς παράγοντες και στα εργαλεία αξιολόγησης της ΔΜΤΣ σε παιδιά μετά από νοσηλεία. Η αναζήτηση πραγματοποιήθηκε στη διεθνή ηλεκτρονική βάση δεδομένων PubMed με τον ακόλουθο συνδυασμό λέξεων-κλειδιών: «ΔΜΤΣ» και «παιδιά» και «νοσηλεία», χρησιμοποιώντας τα φίλτρα «άνθρωποι» και «Ημερομηνία δημοσίευσης των άρθρων από 30/11/2007 έως και 09/04/2019» και επιλέγοντας «όλα τα πεδία» στη μηχανή δημιουργίας σύνθετης αναζήτησης της PubMed. Από τα 115 άρθρα που ανασκοπήθηκαν, 16 σχετικά άρθρα συμπεριλήφθηκαν στην παρούσα μελέτη, από τα οποία 10 αναφέρονται στους επιβαρυντικούς παράγοντες και τα υπόλοιπα 6 αφορούσαν στα εργαλεία αξιολόγησης. Σημαντικοί επιβαρυντικοί παράγοντες που σχετίζονται με την ανάπτυξη της ΔΜΤΣ ήταν: η εισαγωγή στο νοσοκομείο που σχετίζεται με τραυματισμό ή παθολογική κατάσταση, το ιστορικό προβλημάτων υγείας, η νοσηλεία σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας Παιδιών, η νοσηλεία των παιδιών σε ψυχιατρική μονάδα παιδιών και εφήβων, το θηλυκό γένος και τα αρχικά έντονα συμπτώματα μετατραυματικού στρες στους γονείς. Όσον αφορά τα εργαλεία αξιολόγησης, παρατηρήθηκε ότι ο συνδυασμός του Ερωτηματολογίου Ελέγχου Τραύματος στα Παιδιά [Child Trauma Screening Questionnaire (CTSQ)] με την καρδιακή συχνότητα (CTSQ-HR), o εναλλακτικός αλγόριθμος της ΔΜΤΣ [(alternative PTSD algorithm (PTSD-AA)], η Σύντομη Έκδοση της Κλίμακας Αξιολόγησης Διαταραχών Στρες στα Παιδιά [Child Stress Disorders Checklist-Short Form (CSDC-SF)], το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών, Τέταρτη Έκδοση (DSM-IV) για τις κατηγορίες συμπτωμάτων της ΔΜΤΣ, η Ημιδομημένη Συνέντευξη για το ΔΜΤΣ [The Posttraumatic Stress Disorder Semistructured Interview (PTSDSSI)], η Κλίμακα Αξιολόγησης του Στρες Παιδιών Προσχολικής Ηλικίας [The Preschool Children's Assessment of Stress Scale (PCASS)] και η διαγνωστική συνέντευξη για παιδιά και εφήβους [the diagnostic interview for children and adolescents (DICA-P)] οδήγησαν στον εντοπισμό περισσότερων παιδιών που ήταν πιθανόν να αναπτύξουν ή έχουν ήδη αναπτύξει συμπτώματα ΔΜΤΣ στον εκάστοτε πληθυσμό που εφαρμόστηκαν. Ο κυριότερος περιορισμός αλλά παράλληλα σημαντικό εύρημα της παρούσας ανασκόπησης είναι ο μικρός αριθμός δημοσιευμένων μελετών που αφορούν στο συγκεκριμένο θέμα. Συμπερασματικά, υπάρχει μια ποικιλία επιβαρυντικών παραγόντων που συνδέονται με την ανάπτυξη της ΔΜΤΣ στα παιδιά μετά από νοσηλεία. Τα εργαλεία αξιολόγησης θα πρέπει να είναι σε θέση να εντοπίζουν αμέσως τα παιδιά που ενδέχεται να έχουν ή έχουν ήδη αναπτύξει συμπτώματα ΔΜΤΣ.
Λέξεις ευρετηρίου: Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (ΔΜΤΣ), παιδιά, επιβαρυντικοί παράγοντες, εργαλεία αξιολόγησης, νοσηλεία.
Χρ. Τριανταφύλλου, Β. Μάτζιου (σελίδα 256)