Τα τελευταία 25 χρόνια, στο πεδίο της ψύχωσης έχει αναπτυχθεί αυξημένο ενδιαφέρον για την έγκαιρη ανίχνευση συμπτωμάτων και παροχή θεραπείας σε ανθρώπους που παρουσιάζουν είτε Λίαν Υψηλό Κίνδυνο (ΛΥΚ) για εκδήλωση ψύχωσης, είτε Πρώτο Ψυχωσικό Επεισόδιο (ΠΨΕ). Εκτεταμένες μελέτες ψυχωσιόμορφων ή ψυχωσικών συμπτωμάτων πρόσφατης έναρξης απέδειξαν, ότι με τη γρήγορη εμπλοκή σε θεραπεία και την εξατομικευμένη αντιμετώπιση των αναγκών, τα κλινικά αποτελέσματα θα μπορούσαν να βελτιωθούν σημαντικά. Τα παραπάνω ερευνητικά δεδομένα είχαν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία εξειδικευμένων υπηρεσιών Πρώιμης Παρέμβασης στην Ψύχωση (ΠΠΨ) σε όλο τον κόσμο. Από το 2012, στο Αιγινήτειο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο στην Αθήνα λειτουργεί Εξωτερικό Ιατρείο ΠΠΨ, που παρέχει εξειδικευμένη φροντίδα σε άτομα με Πρώιμη Ψύχωση. Αρχικά το κλινικό ενδιαφέρον εστιάστηκε κυρίως στις περιπτώσεις ΛΥΚ, καθώς το Αιγινήτειο Νοσοκομείο παρείχε διαχρονικά τις τυπικές ψυχιατρικές υπηρεσίες αντιμετώπισης ΠΨΕ. Ωστόσο, τα τελευταία 4 χρόνια, η Μονάδα ΠΠΨ έχει εξελιχθεί σταδιακά σε ένα δίκτυο υπηρεσιών εντός του Αιγινητείου Νοσοκομείου, που αφορά πέρα από το Εξωτερικό Ιατρείο ΠΠΨ, σε μια ενδονοσοκομειακή μονάδα για την άμεση νοσηλεία περιστατικών ΠΨΕ που βρίσκονται σε οξεία φάση και σε μια μονάδα μερικής νοσηλείας (Νοσοκομείο Ημέρας), για τη φάση αποκατάστασης και πρόληψης υποτροπών. Η διαγνωστική αξιολόγηση γίνεται μέσω εξειδικευμένων εργαλείων μαζί με την τυπική ψυχιατρική συνέντευξη. Η θεραπευτική προσέγγιση ακολουθεί τις διεθνείς κατευθυντήριες γραμμές της ΠΠΨ, δηλαδή την εξειδικευμένη για κάθε κλινική περίπτωση και φάση της νόσου θεραπεία, η οποία περιλαμβάνει αφενός υποστηρικτική συμβουλευτική ψυχοθεραπεία, στρατηγικές αντιμετώπισης των συμπτωμάτων βασισμένες στη γνωσιακή-συμπεριφορική προσέγγιση και ψυχοεκπαίδευση, αφετέρου φαρμακοθεραπεία όταν χρειάζεται και κατά προτίμηση σε χαμηλές δόσεις. Αναφορικά με τα αποτελέσματα, στα πρώτα 3 έτη (3/2012–3/2015) η μονάδα ΠΠΨ έλαβε 26 (60%) περιπτώσεις ΛΥΚ και 17 (40%) ασθενείς με ΠΨΕ. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 4 ετών (3/2015–3/2019) οι παραπομπές αυξήθηκαν σε 167 με 35 (21%) ΛΥΚ και 132 (79%) ΠΨΕ. Όσον αφορά στους ασθενείς με ΠΨΕ, εβδομήντα επτά (60%) νοσηλεύτηκαν στο νοσοκομείο για λιγότερο από έναν μήνα, και 10 (8%) παρακολούθησαν το Νοσοκομείο Ημέρας για 6–12 μήνες, πριν παραπεμφθούν στο Εξωτερικό Ιατρείο ΠΠΨ. Καταλήγοντας, η ανάπτυξη του δικτύου εξειδικευμένων υπηρεσιών ΠΠΨ έχει συνεκτικά ενεργοποιήσει ένα ευρύτερο θεραπευτικό πλαίσιο, μετατοπίζοντας το κλινικό ενδιαφέρον προς τα ΠΨΕ, παρόλο που τα περιστατικά ΛΥΚ εξακολουθούν να αξιολογούνται και να αντιμετωπίζονται συστηματικά. Ωστόσο, χρειάζεται να ενισχυθεί το πλήρες δυναμικό των μονάδων και να προωθηθεί η διασύνδεση με κοινοτικές μονάδες ΠΠΨ.
Λέξεις ευρετηρίου: Πρώιμη παρέμβαση στην ψύχωση, λίαν υψηλού κινδύνου, πρώτο ψυχωσικό επεισόδιο, δίκτυο υπηρεσιών.
Κ. Κόλλιας, Λ.-Α. Ξενάκη, Η. Βλάχος, Σ. Δημητρακόπουλος, Ι. Κωστελέτος, Ν. Νιανιάκας, Π. Στεφανάτου, Ν.Κ. Στεφανής (σελίδα 177)