Η αναστοχαστική λειτουργικότητα αναφέρεται στην ικανότητα του ατόμου, να συμπεραίνει την ψυχική κατάσταση του εαυτού και των άλλων, να αναστοχάζεται για τον εαυτό του σε σχέση με τους άλλους, και να εμπλέκεται μαζί τους σε έναν βαθμό συναισθαντικής επικοινωνίας. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η παρουσίαση δεδομένων σχετικά με τη διαδικασία στάθμισης του ερωτηματολογίου αναστοχαστικής λειτουργικότητας (Reflective Functioning Questionnaire, RFQ), προκειμένου να αξιολογηθεί η χρήση του στην έρευνα και στην κλινική πρακτική για τον ελληνικό πληθυσμό. Συνολικά 219 συμμετέχοντες (102 άτομα με διαβήτη τύπου 1 και 117 άτομα γενικού πληθυσμού) ολοκλήρωσαν το RFQ. Για την παραγοντική δομή της κλίμακας χρησιμοποιήθηκε διερευνητική παραγοντική ανάλυση που υποστήριξε το αρχικό μοντέλο των δύο παραγόντων (Βεβαιότητα και Αβεβαιότητα για την ψυχική κατάσταση εαυτού και άλλων) και στα δύο δείγματα. Η αξιοπιστία αξιολογήθηκε με τον δείκτη εσωτερικής συνοχής και ήταν ικανοποιητική και για τις δύο υποκλίμακες (α=0,80 για τη βεβαιότητα και α=0,79 για την αβεβαιότητα). Η εγκυρότητα αξιολογήθηκε μέσω συσχέτισης με την ψυχολογική δυσφορία, τη συναισθηματική νοημοσύνη και την ενσυναίσθηση καθώς και με βάση τις αναμενόμενες από τη βιβλιογραφία διαφορές μεταξύ ηλικιακών ομάδων. Όπως ήταν αναμενόμενο, υπήρχαν θετικές συσχετίσεις μεταξύ του βαθμού βεβαιότητας σχετικά με τις ψυχικές καταστάσεις και της συναισθηματικής νοημοσύνης (r=0,390, p<0,01), καθώς και της ενσυναίσθησης (r=0,292, p<0,01) στον γενικό πληθυσμό. Αντίθετα, βρέθηκαν αρνητικές συσχετίσεις μεταξύ του βαθμού βεβαιότητας για τις ψυχικές καταστάσεις και της ψυχολογικής δυσφορίας (r=–0,470, p<0,01) για τους συμμετέχοντες με διαβήτη αλλά και για τον γενικό πληθυσμό (r=0,320, p<0,01). Παρατηρήθηκε ένα αντίστροφο μοτίβο συσχετίσεων του βαθμού αβεβαιότητας σχετικά με τις ψυχικές καταστάσεις και της συναισθηματικής νοημοσύνης (r=–0,265, p<0,01) στον γενικό πληθυσμό, καθώς και της ψυχολογικής δυσφορίας για τους συμμετέχοντες με διαβήτη (r=0,590, p<0,01) και για τον γενικό πληθυσμό (r=0,330, p<0,01). Επίσης, όπως αναμενόταν, υπήρχαν διαφορές μεταξύ των ηλικιακών ομάδων, με τους μεγαλύτερους σε ηλικία συμμετέχοντες και στις δύο ομάδες να παρουσιάζουν μια πιο ισορροπημένη αναστοχαστική λειτουργία – με υψηλότερα σκορ βεβαιότητας για την ομάδα του διαβήτη (t=–2,133, p>0,05) και τον γενικό πληθυσμό (t=–2.738, p>0,05) και χαμηλότερο σκορ αβεβαιότητας για την ομάδα διαβήτη (t=–2.480, p>0,05) και τον γενικό πληθυσμό (t=–2,779, p>0.05). Τα δεδομένα που συλλέχθηκαν ως τώρα υποστηρίζουν την αξιοπιστία και την εγκυρότητα της κλίμακας, ωστόσο είναι πρωταρχικής σημασίας η επέκταση της στάθμισης του RFQ σε κλινικούς πληθυσμούς για περαιτέρω υποστήριξη της χρήσης του στην κλινική πρακτική.
Λέξεις ευρετηρίου: Ερωτηματολόγιο αναστοχαστικής λειτουργικότητας, παραγοντική δομή, ψυχομετρικές ιδιότητες, εγκυρότητα, αξιοπιστία.
Φ. Γρίβα, Β. Πομίνι, Ρ. Γουρνέλλης, Γ. Δούμος, Π. Θωμάκος, Γ. Βασλαματζής (σελίδα 216)