Η διαταραχή αποπροσωποποίησης είναι σχετική μιας εκ βαθέων προσβολής της αυτο-ενημερότητας υπό την μορφή συναισθηματικής ψυχρότητας και αίσθημα αποσωματοποίησης. Προεξάρχον χαρακτηριστικό γνώρισμα της αποπροσωποποίησης συνιστά η απώλεια του αισθήματος οικειότητας για το ψυχικό και σωματικό εγώ (καθώς και του περιβάλλοντος όπου συνυπάρχει και αποπραγματοποίηση), μολονότι το άτομο είναι ενήμερο της σφαλερότητας της εν λόγω αλλαγής. Υφίστανται πρώιμες ερευνητικές ενδείξεις ότι τα άτομα τα οποία ρέπουν προς τη διάσχιση παρουσιάζουν μικρότερη ανοχή σε αντιληπτικά ασυνεχή περιβάλλοντα, πιθανά λόγω της υιοθέτησης μιας δύσκαμπτης αντιληπτικής στάσης. Συνεπώς, το βίωμα αντιληπτικής ασυνέχειας κατά τη χρήση εμβυθισμένης εικονικής πραγματικότητας (ΕΠ), αναμένεται να επιδεινώσει τη διασχιστική συμπτωματολογία σε ευεπίφορα άτομα. Ορισμένοι προτάσσουν το γεγονός ότι μια τάση του ατόμου να εμθυθίζεται ή να απορροφάται, η οποία αφορά σε διαδικασίες φαντασίας που υπόκεινται των διασχιστικών βιωμάτων, σχετίζεται σημαντικά με το βαθμό ευκολίας επαγωγής διασχιστικής συμπτωματολογίας από την ΕΠ. Εν κατακλείδι, έχει επισημανθεί το γεγονός ότι η αύξηση του ουδού ανοχής έναντι της αντιληπτικής ασυνέχειας, καθώς επίσης μια περισσότερο ευέλικτη αντιληπτική στάση σε ασθενείς με διαταραχή αποπροσωποποίησης/αποπραγματοποίησης, δυνατόν να αποβούν ωφέλιμες για τους εν λόγω ασθενείς. Στην παρούσα μελέτη προτείνουμε τη χρήση προσαρμοστικής και εμβυθισμένης εικονικής πραγματικότητας για τη θεραπεία της αποπροσωποποίησης. Συγκεκριμένα, φρονούμε πως η εφαρμογή ηλεκτρικής διέγερσης βιοανάδρασης για την ανίχνευση διεργασιακών παρελκύσεων της επεξεργασίας των σωματοαισθητηριακών πληροφοριών είναι δυνατόν να συμβάλει στην επιλεκτική στόχευση συγκεκριμένων νευρογνωστικών συντελεστών που έχουν υποστεί βλάβη και κατά συνέπεια να προάγει σε κάποιο βαθμό και τη διαγνωστική προσπέλαση της αποπροσωποποίησης. Οι ψυχοφυσιολογικές προσεγγίσεις είναι δυνατόν να βοηθήσουν στη θεραπεία της αποπροσωποποίησης μέσω επικουρικών σειρών προσαγωγών εισιόντων με απώτερο σκοπό την τροποποίηση των υποδεκτικών πεδίων των προσβεβλημένων ιδιοδεκτικών συστημάτων και τη λειτουργική τους αναδιοργάνωση. Η παρούσα ερευνητική εργασία διατείνεται πρωτίστως να ενθαρρύνει μελλοντικές έρευνες ανάπτυξης προγραμμάτων εικονικής νευροαποκατάστασης που θα βασίζονται στη βιοανάδραση, την ηλεκτρική διέγερση και την ταυτόχρονη μέτρηση της γαλβανικής απόκρισης του δέρματος και της ΗΕΓ δραστηριότητας, στοχεύοντας στην επιλεκτική σωματοαισθητηριακή διέγερση σε ασθενείς με αποπροσωποποίηση, μία παρέμβαση που φαίνεται να απουσιάζει από τη φαρέτρα των κλινικών. Οι ερευνητικές μας υποθέσεις δυνατόν να αποτελέσουν ένα σημείο εκκίνησης για την ανάπτυξη νέων εργαλείων νευροαποκαταστασιακών παρεμβάσεων για την αποπροσωποποίηση ειδικότερα και τη διαταραχή αποπροσωποποίησης/ αποπραγματοποίησης εν γένει.

ΛΕΞΕΙΣ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟΥ: Νευροψυχολογία, διάσχιση, εικονική πραγματικότητα, βιοανάδραση, διαταραχή αποπροσωποποίησης/αποπραγματοποίησης

Παναγιώτης Πατρικέλης, Γιώργος Κωνσταντακόπουλος, Λάμπρος Μασσήνης, Αθανασία Αλεξούδη, Μαρία Στεφανάτου, Γρηγόριος Νάσιος, Στυλιανός Γκατζώνης 

Πλήρες άρθρο σε pdf (Αγγλικά)