Αν και η σχέση της ψυχικής υγείας με την καρδιαγγειακή δυσλειτουργία δεν αποτελεί πρόσφατο εύρημα, τα επιστημονικά δεδομένα άρχισαν να παρουσιάζονται περίπου από τα μέσα του προηγούμενου αιώνα. Αρχικά μελετήθηκε η κατάθλιψη ως παράγοντας κινδύνου για πρόωρο θάνατο από καρδιαγγειακά νοσήματα (KAN). Αργότερα μελετήθηκαν οι ψυχώσεις και συγκεκριμένα o παθοφυσιολογικός μηχανισμός της σχιζοφρένειας και η πιθανή εμπλοκή του στην ανάπτυξη ΚΑΝ, καθώς παρατηρήθηκε ότι οι περισσότεροι πρόωροι θάνατοι σε ασθενείς με σχιζοφρένεια οφείλονταν σε παθήσεις του καρδιαγγειακού. Αυτή η αλληλεπίδραση υποστηρίζεται τόσο από τα επιδημιολογικά δεδομένα, όσο και από μηχανιστικής απόψεως. Η εμφάνιση φλεγμονής, οξειδωτικού και βιολογικού στρες, αλλά και οι ορμονικές και νευροδιαβιβαστικές διαταραχές, σε επίπεδο πήξης, αιμάτωσης των ιστών, αγγειακής δυσλειτουργίας και γενετικών παραγόντων εμπλέκονται στις εν λόγω ψυχικές νόσους. Ο συνδυασμός αυτών των παθοφυσιολογικών μηχανισμών και των γενικών παραγόντων κινδύνου για ΚΑΝ (όπως φύλο, ηλικία, κάπνισμα, συστολική πίεση, σωματικό βάρος, επίπεδα γλυκόζης) οδηγεί σε κάποιο βαθμό σε αυξημένα ποσοστά συννοσηρότητας και θνητότητας. Οι ασθενείς με σοβαρή ψυχική νόσο συχνά δεν παρακολουθούνται και δεν λαμβάνουν την κατάλληλη θεραπεία για παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου. Σε μελέτες ασθενών με συννοσηρότητα στεφανιαίας νόσου (ΣΝ) και κατάθλιψης υπήρξαν ενδείξεις καρδιαγγειακής δυσλειτουργίας, όπως αυξημένου καρδιακού ρυθμού, κυρίως σε στρεσογόνους παράγοντες, παράταση του επάρματος QT και κοιλιακή αρρυθμία. Παράλληλα, παρατηρείται μια σχέση δόσης-απόκρισης μεταξύ της βαρύτητας της κατάθλιψης και του καρδιαγγειακού κινδύνου, ενώ η παρουσία ακόμη και ήπιων συμπτωμάτων μη θεραπευόμενης κατάθλιψης φαίνεται να ενέχει κάποιο καρδιαγγειακό κίνδυνο. Επιπλέον, η βελτίωση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης μέσω φαρμακευτικής αγωγής έχει συσχετιστεί με την αύξηση του ποσοστού επιβίωσης. Επίσης, τα αίτια για το αυξημένο ποσοστό θνητότητας σε ασθενείς με σχιζοφρένεια είναι παρόμοια με εκείνα του γενικού πληθυσμού με συνοδό μεταβολικό σύνδρομο και ΣΔ, ενώ η μη λήψη αντιψυχωσικής αγωγής είναι πιθανό να οδηγήσει σε παχυσαρκία, αντίσταση στην ινσουλίνη, δυσλιπιδαιμία και υπέρταση. Αυτά τα στοιχεία μπορούν να χρησιμοποιηθούν αφενός ως πηγή για μελλοντικές αντιφλεγμονώδεις θεραπευτικές προσεγγίσεις, αλλά και αφετέρου για την κατάλληλη επιλογή των θεραπευτικών μέσων, λαμβάνοντας μια πιο σφαιρική εικόνα της συννοσηρότητας. Απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η διεπιστημονική συνεργασία και η διασυνδετική-συμβουλευτική ψυχιατρική συμβάλλοντας στην έγκαιρη πρόληψη, την αναγνώριση, αλλά και την αντιμετώπιση πιθανών επιπλοκών των ψυχικά ασθενών από το καρδιαγγειακό. Σκοπός της παρούσας ανασκόπησης ήταν η παρουσίαση των παθοφυσιολογικών μηχανισμών που εμπλέκονται σε σοβαρές ψυχικές διαταραχές, όπως η κατάθλιψη, η διπολική διαταραχή και η σχιζοφρένεια με την ανάπτυξη ΚΑΝ.αναγνώριση, αλλά και την αντιμετώπιση πιθανών επιπλοκών των ψυχικά ασθενών από το καρδιαγγειακό. Σκοπός της παρούσας ανασκόπησης ήταν η παρουσίαση των παθοφυσιολογικών μηχανισμών που εμπλέκονται σε σοβαρές ψυχικές διαταραχές, όπως η κατάθλιψη, η διπολική διαταραχή και η σχιζοφρένεια με την ανάπτυξη ΚΑΝ.

ΛΕΞΕΙΣ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟΥ: κατάθλιψη, διπολική διαταραχή, σχιζοφρένεια, καρδιαγγειακά νοσήματα, παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί

Παναγιώτης Θεοδόσης-Νόμπελος, Ευανθία Ασημακοπούλου, Μιχάλης Μαδιανός

Πλήρες άρθρο σε pdf