Ο επιπολασμός άνοιας ή ηπιότερων μορφών νοητικής έκπτωσης αυξάνεται και προς το παρόν δεν είναι διαθέσιμη κάποια αποτελεσματική φαρμακευτική θεραπεία. Αυτά τα γεγονότα υπογραμμίζουν την ανάγκη εντοπισμού τροποποιήσιμων παραγόντων και στοχευμένων παρεμβάσεων που θα μπορούσαν να μειώσουν τη συχνότητα εμφάνισης ή να ελέγξουν την εξέλιξη της νόσου. Η σωματική άσκηση (ΣΑ) έχει φανεί να έχει ευεργετική επίδραση στη νοητική λειτουργία, ωστόσο τα ευρήματα μέχρι σήμερα παραμένουν αμφιλεγόμενα. Ο σκοπός αυτής της συστηματικής ανασκόπησης είναι να συνοψίσει τα πιο πρόσφατα δεδομένα από κλινικές μελέτες που διερευνούν τη σχέση μεταξύ νοητικής έκπτωσης και ΣA σε ενήλικες άνω των 60 ετών. Για το σκοπό αυτό, πραγματοποιήθηκε αναζήτηση στο PubMed, το Scopus και το Google Scholar και επιλέχθηκαν συνολικά τριάντα πέντε μελέτες για ανασκόπηση. Έντεκα μελέτες διερεύνησαν την επίδραση της ΣA σε άτομα χωρίς νοητική έκπτωση και επτά από αυτά παρουσίασαν κάποια σημαντική βελτίωση, κυρίως σε συγκεκριμένους γνωστικούς τομείς και μόνο μία στην συνολική νοητική λειτουργία. Δεκατέσσερις μελέτες περιλάμβαναν πληθυσμούς με ήπια νοητική έκπτωση και δώδεκα από αυτές ανέφεραν σημαντικές βελτιώσεις στη νοητική λειτουργία. Η πλειοψηφία τους παρουσίασε ευεργετική επίδραση στην συνολική νοητική λειτουργία και εκτελεστική λειτουργία. Τέλος, εννέα μελέτες διερεύνησαν παρεμβάσεις σε πληθυσμούς με διάγνωση άνοιας και μόνο τέσσερις από αυτές έδειξαν οποιοδήποτε νοητικό όφελος μετά τις παρεμβάσεις τους. Δεν παρατηρήθηκε συνεπής συσχέτιση συγκεκριμένου τύπου άσκησης και μεγαλύτερη βελτίωση ή βελτίωση σε ορισμένους τομείς της νόησης ούτε υπήρχε ελάχιστη διάρκεια παρέμβασης για να τεθούν σε ισχύ οι βελτιώσεις. Συμπερασματικά, η πλειοψηφία της πιο πρόσφατης δημοσιευμένης βιβλιογραφίας προτείνει έναν προστατευτικό ρόλο του ΣA στη νοητική λειτουργία. Τα άτομα με ήπια νοητική έκπτωση φαίνεται να επωφελούνται περισσότερο από τις παρεμβάσεις ΣA, τα οφέλη σε άτομα με φυσιολογική νόηση είναι πιο λεπτά και πιο δύσκολο να εντοπιστούν, ενώ τα ευρήματα από μελέτες σε άτομα με άνοια παραμένουν αντιφατικά. Καθώς τα ευρήματα δεν είναι σε απόλυτη συμφωνία προς το παρόν, απαιτούνται περαιτέρω μακροπρόθεσμες μελέτες μελλοντικής παρέμβασης προκειμένου να διευκρινιστούν οι λόγοι αυτής της ετερογένειας.
ΛΕΞΕΙΣ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟΥ: Νοητική λειτουργία, νοητική έκπτωση, γήρανση, υγιής γήρανση, σωματική άσκηση, κλινικές μελέτες, ανασκόπηση.
Βίκτωρ Γκοτζαμάνης, Εμμανουέλλα Μαγρίπλη, Δημοσθένης Παναγιωτάκος