Η παρούσα μελέτη αφορά στην παρουσίαση των βασικών δημογραφικών και κλινικών χαρακτηριστικών των σημερινών ασθενών, που διαβιούν στις Δομές Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης του Κρατικού Θεραπευτηρίου Λέρου. Σκοπός της καταγραφής και παρουσίασης είναι η ανάδειξη των συνθηκών βελτίωσης και των δράσεων της Πολιτείας μέσω των προγραμμάτων «Ψυχαργώς» στο πλαίσιο της αποασυλοποίησης και της κοινοτικής ψυχιατρικής, με βάση τις σύγχρονες κατευθυντήριες οδηγίες. Επιπρόσθετα, προβάλλεται η σημερινή διασύνδεση των Ψυχιατρικών Δομών του Θεραπευτηρίου με τα Τμήματα και τις Κλινικές του Γενικού Νοσοκομείου, ως προς την παροχή υπηρεσιών υγείας στους χρόνιους ασθενείς του Θεραπευτηρίου με βάση το βιοψυχοκοινωνικό πρότυπο και την εφαρμογή του στην ιδιαίτερη περίπτωση της Λέρου. Η πληρέστερη παρουσίαση του προφίλ των ασθενών περιλαμβάνει τόσο υποκειμενικά κριτήρια, όπως την άποψη του προσωπικού για τη συνεργασία του ασθενούς, όσο και αντικειμενικούς παράγοντες, όπως τη συμμόρφωση στην αγωγή και την παρουσία αυτο- ή ετερο-καταστροφικότητας. Παράλληλα, ποσοτικοποιείται και ομαδοποιείται ο βαθμός φροντίδας που απαιτείται για κάθε ασθενή, με βάση τη δυνατότητα αυτοεξυπηρέτησης. Αυτό επιτυγχάνεται με τη χρήση της πρότυπης σταθμισμένης κλίμακας του Katz για τις βασικές δραστηριότητες της καθημερινής ζωής. Επίσης, παρουσιάζονται οι βασικές δράσεις και παροχές προς τους ασθενείς, σε επίπεδο κοινωνικών υπηρεσιών και διασύνδεσης με την κοινωνία, η ύπαρξη ή μη σταθερής επαφής με συγγενικά πρόσωπα και συνεργασίας με αυτά, για ζητήματα που αφορούν στην υγεία και περίθαλψη των ασθενών. Επιγραμματικά, οι σημερινοί ασθενείς, συνολικά 212, έχουν μέση ηλικία τα 62,4 έτη (τυπική απόκλιση ±13,6 έτη). Η μεγαλύτερη συνεχής νοσηλεία στο ίδρυμα είναι 62 συναπτά έτη. Από την έναρξη της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης το 1989 υπήρξαν 87 εισαγωγές από την κοινότητα, με τόπο καταγωγής στο 85,1% το Νότιο Αιγαίο, ακολουθώντας σε μεγάλο βαθμό την αρχή της εντοπιότητας των ασθενών. Η νοητική υστέρηση και διαταραχές του ψυχωτικού φάσματος αποτελούν τις πιο συχνές διαγνώσεις εισαγωγής, συνολικά με ποσοστό περίπου 40% για κάθε διαταραχή. Σχετικά με τους 87 ασθενείς που νοσηλεύτηκαν μετά το 1989, οι διαταραχές ψυχωτικού φάσματος ήταν διαγνωσμένες στη μεγάλη πλειοψηφία (58 ασθενείς, 66,7%) ακολουθούμενες από τις οργανικές ψυχικές διαταραχές (10 ασθενείς, 11,5%). Οι λοιποί ασθενείς έπασχαν από άλλες διαταραχές. Η σωματική συννοσηρότητα, η ανάγκη φροντίδας και εξυπηρέτησης, ιδίως στους ασθενείς με νοητική υστέρηση, δείχνουν το πώς έχει αλλάξει ο χαρακτήρας του Ιδρύματος και πλέον σε μεγάλο βαθμό παρέχει ψυχογηριατρική περίθαλψη. Συμπερασματικά, σκοπός της παρούσας έρευνας είναι η ανάδειξη του σημερινού Κρατικού Θεραπευτηρίου Λέρου, η εικόνα του οποίου διαφέρει από αυτή που έχει αποκρυσταλλωθεί στερεοτυπικά από το παρελθόν, τόσο στην ερευνητική κοινότητα όσο και στον γενικό πληθυσμό.

ΛΕΞΕΙΣ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟΥ: Ψυχιατρική μεταρρύθμιση, Λέρος, ψυχιατρική, αποασυλοποίηση

Κωνσταντίνος Ανάργυρος, Θεόδωρος Μαυρογιαννίδης, Ευτυχία Οικονόμου, Ελεάνα Καράπουρνου, Σοφία Δήμου, Γεώργιος I. Μουσσάς

Πλήρες Άρθρο σε pdf (Αγγλικά)