Σύμφωνα με τις πρόσφατες μελέτες από το σύνολο των περιβαλλοντικών παραγόντων, οι οποίοι συμμετέχουν στην αιτιοπαθολογία των διαταραχών του ψυχωσικού φάσματος, ιδιαίτερα σημαντικός, αν όχι ο σημαντικότερος, καταδεικνύεται να είναι η ύπαρξη αντίξοων ψυχοτραυματικών εμπειριών στη ζωή των ασθενών. Η συχνότητα της εμπειρίας εκφοβισμού εφήβων από συνομηλίκους έχει αυξηθεί δραματικά, συγκριτικά με παλαιότερες αναφορές, και ίσως σε αυτό έχει επιδράσει η ανάπτυξη της τεχνολογίας, της πληροφορικής και του διαδικτύου, που έχουν διευρύνει τα μέσα με τα οποία μπορεί να ασκηθεί ο εκφοβισμός. Σκοπός της παρούσας ερευνητικής εργασίας είναι ο έλεγχος της υπόθεσης, σύμφωνα με την οποία στο πρώτο ψυχωσικό επεισόδιο οι ασθενείς με ιστορικό εκφοβισμού έχουν αυξημένα ψυχωσικά συμπτώματα και δυσμενέστερη αρχική πορεία μετά από τη συνήθη θεραπευτική αντιμετώπιση, συγκριτικά με τους ασθενείς που δεν έχουν ιστορικό εκφοβισμού. Τα δεδομένα για την έρευνα συλλέχθηκαν από δείγμα ανδρών και γυναικών του ελληνικού γενικού πληθυσμού ηλικίας από 16 έως 45 ετών, οι οποίοι εμφάνισαν πρώτο ψυχωσικό επεισόδιο (Ν=225) στα πλαίσια της μελέτης “Athens First-Episode Psychosis (FEP) Study”. Για την εκτίμηση του εκφοβισμού χρησιμοποιήθηκε το Αναδρομικό Ερωτηματολόγιο Εκφοβισμού (Retrospective Bullying Questionnaire, RBQ). Η εκτίμηση των θετικών και αρνητικών ψυχωσικών συμπτωμάτων και της γενικής ψυχοπαθολογίας έγινε με τις αντίστοιχες υποκλίμακες της PANSS κατά την είσοδο των ασθενών στη μελέτη (PANSS baseline) και μετά από 4 εβδομάδες συνήθους θεραπευτικής αντιμετώπισης (PANSS follow-up). Η ύφεση των συμπτωμάτων αξιολογήθηκε με βάση τις τιμές της PANSS κατά την είσοδο (PANSS baseline), τις τιμές κατά την επανεξέταση μετά από 4 εβδομάδες (PANSS follow-up) και τα συμπτωματικά κριτήρια Andreasen. Μεθοδολογικά, για τη λήψη πληροφοριών σχετικά με τη σύγκριση των ποσοστών ανδρών και γυναικών με ιστορικό εκφοβισμού χρησιμοποιήθηκε το test χ2 του Pearson και για τον έλεγχο των συσχετίσεων του εκφοβισμού με τα συμπτώματα χρησιμοποιήθηκαν μοντέλα γραμμικής και λογιστικής παλινδρόμησης. Το ποσοστό του εκφοβισμού στο δείγμα ασθενών μας (Ν:225) με πρώτο ψυχωσικό επεισόδιο ήταν 51,4% (114/225). O εκφοβισμός καταγράφηκε στους συμμετέχοντες στη μελέτη μας με την ίδια συχνότητα σε γυναίκες και άνδρες. Τα αποτελέσματα των αναλύσεων έδειξαν ότι κατά την είσοδο στη μελέτη οι ασθενείς που είχαν βιώσει εκφοβισμό δεν είχαν σημαντικά αυξημένα ψυχωτικά συμπτώματα σε σχέση με τους ασθενείς που δεν είχαν ιστορικό εκφοβισμού. Επιπλέον, δεν βρέθηκε συσχέτιση του εκφοβισμού με μειωμένο δείκτη ύφεσης (remission) σύμφωνα με τα κριτήρια Andreasen. Ωστόσο, βρέθηκε ότι οι ασθενείς με εκφοβισμό έχουν σημαντικά αυξημένα αρνητικά συμπτώματα (B=1,66, SE=0,70, p=0,018) και αυξημένο συνολικό αποτέλεσμα της PANSS μετά από 4 εβδομάδες συνήθους θεραπευτικής αντιμετώπισης (B=4,81, SE=2,34, p=0,041). Τα αποτελέσματά μας επισημαίνουν την επιμονή των αρνητικών και συνολικών συμπτωμάτων ως επίπτωση του εκφοβισμού στην εξέλιξη του πρώτου ψυχωσικού επεισοδίου και συμφωνούν με τις εργασίες που υποστηρίζουν ότι το ιστορικό εκφοβισμού θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά τη διάρκεια τόσο της διαγνωστικής όσο και της θεραπευτικής διαδικασίας.

ΛΕΞΕΙΣ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟΥ: Αντίξοες ψυχοτραυματικές εμπειρίες, εκφοβισμός, πρώτο ψυχωσικό επεισόδιο, Λίαν Υψηλός Κίνδυνος για ψύχωση, πρώιμη ψύχωση, συμπτώματα.

Ιωάννης Κωστελέτος, Αλέξανδρος Χατζημανώλης, Λήδα-Άλκηστη Ξενάκη, Ειρήνη Ράλλη, Στέφανος Δημητρακόπουλος, Ηλίας Βλάχος, Μιριάνα Σελάκοβιτς, Στεφανία Φωτέλη, Ρήγας-Φίλιππος Σολδάτος, Νικόλαος Νιανιάκας, Κωνσταντίνος Κόλλιας, Νικόλαος Στεφανής

Πλήρες Άρθρο σε pdf (Αγγλικά)