To ποικιλόμορφο συμβιωτικό εντερικό μικροβίωμα (GM), δηλαδή βακτήρια επoικίζοντα τον πεπτικό σωλήνα, υφίσταται αλλαγές στην πάροδο της ηλικίας, καθώς ο αριθμός και η ποικιλία τους μειώνονται σημαντικά. Σκοπός του παρόντος άρθρου είναι να φωτίσει αμφίδρομα νευροανοσολογικά μονοπάτια που προσδιορίζουν τον ρόλο της δυσβίωσης του GM ως αίτιο αλλά και ως παρεπόμενο πολλών νευροεκφυλιστικών παθήσεων του ΚΝΣ, όπως η νόσος του Alzheimer (ΑD) και η νόσος του Parkinson (PD), αλλά και συμπεριφορικών και ψυχιατρικών παθολογικών καταστάσεων όπως καταθλιπτικές και αγχώδεις διαταραχές, σχιζοφρένεια και το φάσμα του αυτισμού (ASD). Η δυσβίωση φαίνεται να αποτελεί μοντέλο “απατηλής” μίμησης μορίων του ξενιστή, προκαλώντας μη φυσιολογική αναδίπλωση (“δυσδίπλωση”) και παθολογικές συσσωματώσεις του Aβ-πεπτιδίου (ενέχεται στην παθολογία της AD) ή της α-συνουκλεΐνης (ενέχεται στην παθολογία της PD) οδηγώντας στη συνακόλουθη διασπορά και εξάπλωσή τους μέσω του άξονα έντερο-εγκέφαλος,, επιφέροντας ενεργοποίηση κυττάρων της μικρογλοίας. Ρυθμίζοντας τη μυελίνωση στον προμετωπιαίο φλοιό (PFC), περιοχή κρίσιμη για τις διεργασίες της συμπεριφοράς, της πρόβλεψης και της λήψης αποφάσεων, ο άξονας μικροβίωμα/έντερο-εγκέφαλος επηρεάζει τη διάθεση και την κοινωνική συμπεριφορά, καθώς η μείζονα καταθλιπτική διαταραχή έχει συνδεθεί με διαταραχές στη λευκή ουσία εξαιτίας δυσρύθμισης στην έκφραση του σχετιζόμενου με τη μυελίνη mRNA στην περιοχή αυτή. Το GM παρουσιάζει επίσης αλλαγές σε ασθενείς με ψύχωση, σε σύγκριση με υγιείς μάρτυρες, ενώ η αντιψυχωτική φαρμακοθεραπεία μπορεί να επιφέρει μείωση της ποικιλομορφίας του. Το πνευμονογαστρικό νεύρο, ως βασικό στοιχείο του Παρασυμπαθητικού Νευρικού Συστήματος στη ρύθμιση ανοσολογικών αποκρίσεων, μπορεί να «εντοπίσει» μεταβολίτες του μικροβιώματος και, δια προσαγωγών νευρικών απολήξεων, μεταφέρει αυτήν την εντερική πληροφορία στο ΚΝΣ, ως επί «ψευδονευροδιαβίβασης». Πολλαπλασιάζεται, λοιπόν, το ενδιαφέρον για βασισμένες στο μικροβίωμα θεραπείες, καθώς τα ψυχοβιωτικά φαίνεται ότι δρουν με ευεργετικό τρόπο σε πολλές διαταραχές του ΚΝΣ. Πρόκειται για στελέχη προβιωτικών – πρεβιωτικών, ικανά να επηρεάζουν τον άξονα έντερο-εγκέφαλος. Αλλαγές του τρόπου ζωής, όπως διαιτητικές παρεμβάσεις, μέσω της λήψης ψυχοβιωτικών που ενισχύουν το GM στην παραγωγή χρήσιμων μεταβολιτών, ασκώντας επωφελή δράση στην εντερική διαπερατότητα, τη νοητική λειτουργία και την ανοσία, μπορούν να αποτελέσουν χρήσιμες, μελλοντικές ερευνητικές-θεραπευτικές κατευθύνσεις αλλάζοντας ριζικά το «επιστημολογικό παράδειγμα» πρόληψης-αντιμετώπισης μειζόνων νευροψυχιατρικών διαταραχών.

ΛΕΞΕΙΣ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟΥ: Εντερικό μικροβίωμα, ψυχική υγεία, ψυχιατρικές διαταραχές, νευρολογικές διαταραχές, ψευδονευροδιαβίβαση.

Χρίστος Χ. Λιάπης

Πλήρες Άρθρο σε pdf