Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής – Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) θεωρείται ότι αποτελεί ένα σταθερό τρόπο συμπεριφοράς που εκδηλώνεται σε μικρή ηλικία και περιλαμβάνει την υπερκινητικότητα, την παρορμητικότητα και τη διάσπαση προσοχής. Οι μεγάλες διαφορές της επίπτωσης που αναδεικνύονται από επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν ότι η προσπάθεια των σύγχρονων ταξινομικών συστημάτων να προτείνουν αντικειμενικά διαγνωστικά κριτήρια δεν έχει αποδώσει ουσιαστικά αποτελέσματα. Το ίδιο ισχύει για τη Διπολική Διαταραχή (ΔΔ) με έναρξη στην παιδική ηλικία. Η κλινική της εικόνα άργησε να αναγνωρισθεί, τα διαγνωστικά κριτήρια στα σύγχρονα ταξινομικά συστήματα δεν διαχωρίζονται από εκείνα των ενηλίκων και σύμφωνα με ορισμένες μελέτες η διαταραχή υποδιαγιγνώσκεται στις ευρωπαϊκές κυρίως χώρες. Η σύγχρονη βιβλιογραφία ασχολείται ευρέως με τη σχέση ΔΕΠΥ–ΔΔ γιατί οι δύο διαταραχές μοιράζονται την ίδια κλινική εικόνα με μικρές διαφοροποιήσεις. Το βασικότερο διαφοροδιαγνωστικό στοιχείο υπέρ της ΔΔ είναι η ύπαρξη συναισθηματικών διαταραχών στο οικογενειακό περιβάλλον. Τα κύρια ερωτήματα που τίθενται είναι αν υπάρχει συννοσηρότητα, αν η ΔΕΠΥ υπερδιαγιγνώσκεται σε βάρος της ΔΔ ή αν η ΔΕΠΥ εξελίσσεται προς ΔΔ. Παιδιά με συννοσηρότητα ΔΕΠΥ- ΔΔ παρουσιάζουν κυρίως διεγερτικό φαινότυπο, χρόνια πορεία και έχουν υψηλότερα ποσοστά διαταραχής αντικοινωνικής διαγωγής. Ο ειδικός αυτός φαινότυπος παραπέμπει σε μια συμπτωματολογική συνέχεια μεταξύ ΔΕΠΥ και ΔΔ πρώιμης έναρξης στην οποία πιθανόν οφείλονται οι δυσκολίες στη διαφορική διάγνωση και οι διαφορές στα ποσοστά της συννοσηρότητας. Οι πιο πολλοί ερευνητές συμφωνούν ότι όταν υπάρχει συννοσηρότητα η ηλικία έναρξης της ΔΔ είναι μικρότερη. Φαίνεται ότι όσο νωρίτερα γίνεται η έναρξη της ΔΔ τόσο συχνότερα συνδυάζεται με συμπτώματα ΔΕΠΥ που συχνά προηγούνται των διαταραχών διάθεσης. Η σχέση ΔΔ και ΔΕΠΥ δεν είναι μόνο νοσολογικό πρόβλημα αλλά έχει σημαντικές συνέπειες για τη θεραπευτική αντιμετώπιση. Η σύγχυση που υπάρχει όσον αφορά στη διαγνωστική εκτίμηση και στη σχέση των δύο κλινικών οντοτήτων αντανακλάται και στον προτεινόμενο τρόπο θεραπευτικής αντιμετώπισης κυρίως όσον αφορά στη φαρμακοθεροπεία. Τα αυξημένα ποσοστά συννοσηρότητας ΔΕΠΥ και ΔΔ που σημειώνονται στις ΗΠΑ σε σχέση με άλλες χώρες πιθανόν οφείλονται στην συχνή χρήση διεγερτικών που γίνεται εκεί. Τα διλήμματα που προκύπτουν για την διάγνωση ΔΕΠΥ, ΔΔ και για την σχέση μεταξύ τους παραπέμπουν αφενός στη δυσκολία καθορισμού των ορίων του φυσιολογικού και του παθολογικού στον τομέα της ψυχικής υγείας του παιδιού και του εφήβου, αφετέρου στη δημιουργία μιας ταξινόμησης των ψυχικών διαταραχών που θα σέβεται τις ιδιαιτερότητες του αναπτυξιακού ηλικιακού φάσματος. Για την επίτευξη αυτού του στόχου δεν αρκεί η αναζήτηση αντικειμενικότητας των διαγνωστικών κριτηρίων αλλά θα πρέπει να συνυπολογιστούν ψυχοδυναμικοί παράγοντες που τοποθετούν το παιδί στο επίκεντρο της προσωπικής του ιστορίας.
Λέξεις ευρετηρίου: Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής – υπερκινητικότητας, διπολική διαταραχή, διάγνωση, συννοσηρότητα, ταξινόμηση
Ε. Λαζαράτου (σελίδα 304) - Πλήρες άρθρο